Libia



Libia to państwo afrykańskie położone w Afryce Północnej nad Morzem Śródziemnym. Należy do państw dużych terytorialnie, jej powierzchnia wynosi 1759,5 tys. km kwadratowych. Stolicą Libii jest Trypolis.

Ukształtowanie powierzchni kraju jest zróżnicowane. Wzdłuż Morza Śródziemnego rozciąga się nizina nadbrzeżna, przechodząca na północny wschód w niewysokie góry Al-Dżabal al-Achdar opadające wyraźnie zaznaczającymi się stopniami ku morzu. Na południe od gór Al- Dżabal rozciąga się we wschodniej części Cyrenajki Pustynia Libijska, będąca jednym z najbardziej niedostępnych regionów Sahary, gdzie ruchome wydmy osiągają 100 m wysokości i 150 km długości, a przesuwają się z prędkością 5-20 m rocznie. Położona w północnej Trypolitanii nizina nadbrzeżna od południa jest ograniczona pasmem gór Dżabal Nefuza ze śladami dawnej działalności wulkanicznej. Dalej na południe rozciągają się pustynie kamieniste oraz pustynia piaszczysta przechodząca ku wschodowi w stare masywy wulkaniczne Dżabal as Sauda i Al. Harudż al- Aswad. W południowej części Libii występują obniżenia oddzielone obszarami pustynnymi piaszczystymi i żwirowymi. Przy granicy z Czadem leży fragment gór Tibesti ze stożkami wygasłych wulkanów. Tu znajduje się najwyższy szczyt Libii Bette (2285 m n.p.m.).

Na przeważającym obszarze Libii panuje klimat zwrotnikowy, skrajnie suchy o bardzo dużych dobowych amplitudach temperatur. Tylko na nizinie nadbrzeżnej i w przybrzeżnych górach występuje klimat śródziemnomorski. W terenie Libii nie ma stałej sieci rzecznej. Źródłami artezyjskimi wykorzystuje się wodę z bogatych zasobów podziemnych. Największe oazy występują w Al-Kufra, Zigen i w rejonie Sabha. Wzdłuż wybrzeży znajdują się słone jeziora. Szata roślinna jest uboga. Na wybrzeżach rośnie makia oraz sosna-pinia i eukaliptusy, a w oazach palma daktylowa. Obszary pustynne są pozbawione roślinności. Świat zwierzęcy reprezentują: zające pustynne, lisy, szakale, gazele, hieny, orły, jastrzębie, sępy, kuropatwy i skorupiaki.

Na obszarze współczesnej Libii w starożytności zamieszkiwały plemiona berberyjskie. W VIII w. p.n.e. Fenicjanie założyli na wybrzeżu trzy ośrodki miejskie: Leptis Magna, Sabrata i Oea. Te słynne w starożytności centra handlowe i kulturowe dały podwaliny obecnej stolicy Libii- Trypolisowi. We wschodniej części wybrzeża istniały kolonie greckie. Od VI w. p.n.e. fenickie miasta podporządkowała sobie Kartagina, a od I w. n.e. zajął Rzym. Za czasów panowania rzymskiego obszar Libii podzielono na trzy prowincje: Trypolitanię, Cyrenajkę i Fazzan. W V w. prowincje rzymskie zostały podbite przez Wandalów, a następnie opanowane przez Bizancjum. W VII w. ziemie te zajęli Arabowie i weszły one w skład kalifatu Umajjadów, a później Abbasydów i kolejnych dynastii. Od XII do XVI wieku nastąpił podział: ziemie Trypolitanii i Fazzanu podlegały władcom tunezyjskim, a Cyrenajki egipskim. W XVI w. Libia została opanowana przez Turków i weszła w skład imperium osmańskiego. Po wojnie włosko – tureckiej w 1912r. część terenów Libii stała się posiadłością Włoską. Podbój wnętrza trwał do 1931 r. W 1932 r. utworzono kolonię do której dwa lata później przyłączono Cyrenajkę. W 1951r. proklamowano niepodległe państwo. Od roku 1976 Libia jest muzułmańsko-socjalistyczną republiką ludową z obowiązującym od 1993r. szarijatem (prawo islamu).

Głównymi mieszkańcami kraju są Arabowie i Berberowie, natomiast mniejszość to ludność pochodzenia włoskiego, egipskiego, maltańskiego, greckiego, tureckiego, tunezyjskiego. Przy granicy z Nigrem i Czadem koczują plemiona murzyńskie. Religią państwową jest islam. Głównymi ośrodkami miejskimi są: Trypolis (stolica), Bengazi, Misrata, Az-Zawija, Al- Chums. Ośrodkami turystycznymi są Trypolis i Bengazi. 

źródło: www.skarby-swiata.pl